Ειδική γυμναστική

Σε παιδιά με εγκεφαλική παράλυση και κινητικές δυσκολίες, εφαρμόζεται

η Νευροεξελικτική Αγωγή (μέθοδος Bobath).

Η μέθοδος Bobath είναι ένα εμπειρικό θεραπευτικό σχέδιο το οποίο αναπτύχθηκε από τη βασική παρατήρηση της δυνατότητας επηρεασμού της σπαστικότητας.
Η μέθοδος αυτή, δεν περιλαμβάνει τεχνικές νοσηλείας προδιαγραμμένες, μεθόδους ή ασκήσεις, τις οποίες μπορούν να εκτελέσουν όλοι με τον ίδιο τρόπο, αλλά λαμβάνει υπόψη του πολύ περισσότερο τις ατομικές δυνατότητες του παιδιού, τις οποίες συμπεριλαμβάνει κάτω από ορισμένες αρχές, στη θεραπευτική αγωγή.

Στη N.D.T. παίζει σημαντικό ρόλο η αίσθηση της αφής και της κίνησης.

Η αίσθηση αυτή περιλαμβάνει ως επιμέρους αισθήσεις την επιπολής αισθητικότητα και την εν τω βάθει αισθητικότητα, οι οποίες μέσω των ιδιοδεκτικών υποδοχέων καταγράφουν τη σύσπαση των μυών.

Μέσω της αίσθησης της κίνησης και της αφής ο εγκέφαλος είναι σε θέση να  δέχεται ανά πάσα στιγμή πληροφορίες για τη θέση και τη στάση του σώματος και των άκρων.

Κάθε ενεργητική και παθητική κίνηση του σώματος αναφέρεται διαρκώς στον εγκέφαλο και δημιουργείται εκεί μία εσωτερική απεικόνιση της εκάστοτε κίνησης του σώματος.

Οι Bobath περιέγραψαν την αίσθηση της κίνησης, ως βασική για την παραγωγή όλων των κινήσεων. Η νευροεξελικτική θεωρία συνδέθηκε με την εξαγωγή μεγάλης ποικιλίας κινητικών εμπειριών σε ένα παιδί με Ε.Π, η οποία στην συνέχεια παρείχε περισσότερες φυσιολογικές αισθητηριακές εμπειρίες.

Αυτές οι αισθητηριακές εμπειρίες ενσωματώνονται στις επαναλαμβανόμενες κινήσεις και τελικά, καταλήγουν να γίνουν αυθόρμητες.

O εγκέφαλος είναι από τη μία μεριά ικανός να μαθαίνει ισοβίως και από την άλλη, όμως, ανίκανος να διαφοροποιήσει το νόημα και τη σκοπιμότητα που έχει μάθει.

Για να επιτύχουμε μια ιδανική διαδικασία μάθησης και καλά αποτελέσματα, πρέπει να διαμορφώσουμε κατάλληλα την αισθητική πληροφορία αφής-κίνησης:

• Να φτάσουν στον εγκέφαλο οι σωστές διεγέρσεις
• Να παρεμποδιστούν οι λανθασμένες διεγέρσεις
• Να επαλειφθούν σωστά οι  σωστές διεγέρσεις
• Να μην επαναλαμβάνονται διαρκώς και με τον ίδιο τρόπο διεγέρσεις, διότι έτσι  η αντίληψη τους παρεμποδίζεται.

Η επιτυχία της μάθησης εξαρτάται από τη μορφή και την ποιότητα των πληροφοριών και των διεγέρσεων οι οποίες γίνονται αντιληπτές με τα αισθητήρια όργανα. Μεταξύ των αισθήσεων του οργανισμού, τρεις είναι  οι πιο αισθήσεις για  τη φυσιολογική ανάπτυξη του παιδιού: η αφή-κίνηση, η όραση και η ακοή.

Η N.D.T. είναι μια απόλυτα εξατομικευμένη μέθοδος για την εκπαίδευση του παιδιού με κινητικά προβλήματα και κυρίως βασίζεται στις παρακάτω νευροεξελικτικές αρχές:

1. Η φυσιολογική κίνηση προϋποθέτει φυσιολογικό μυϊκό τόνο, κάτι που διαταράσσεται όταν υπάρχει εγκεφαλική βλάβη, δηλ. όταν υπάρχει διαταραχή στο Κ.Ν.Σ.
2. Η ανάπτυξη πραγματοποιείται  κεφαλοουριαία (από το κέντρο δηλ. προς την περιφέρεια), κι εξαρτάται τόσο από την ωρίμανση του Κ.Ν.Σ. κι από γενετικούς παράγοντες, όσο κι από διάφορους χειρισμούς κι από το περιβάλλον στο οποίο εξελίσσεται.          

Υπάρχει σε πολλά παιδιά ένα ορισμένο δυναμικό νευρολογικής αποκατάστασης, που μία ειδική θεωρία μπορεί να ευνοήσει και να αναδείξει.

Ο βασικός  σκοπός θεραπείας είναι η αναστολή των παθολογικών προτύπων, με την ταυτόχρονη διευκόλυνση των φυσιολογικών αντιδράσεων ισορροπίας και άλλων κατάλληλων κανονικών κινήσεων. Με τεχνικές για ομαλοποίηση του τόνου, ο θεραπευτής N.D.T. ομαλοποιεί τον μυϊκό τόνο, παρέχει στο παιδί την αισθητηριακή εμπειρία και ενθαρρύνει την ενεργητική κίνηση.

Η κίνηση είναι μία φυσιολογική αναγκαιότητα. Μας επιτρέπει να διατηρούμε το φυσιολογικό μυϊκό τόνο  και ακόμα να προετοιμαζόμαστε να ανταποκριθούμε σε μία περιβαλλοντική απαίτηση. Η κίνηση είναι ο πρωταρχικός τρόπος στη νευρολογική θεραπεία.

Η φυσιολογική κίνηση αναστέλλει τη μη φυσιολογική κίνηση, έτσι, η κανονική κίνηση γίνεται και στόχος και διαδικασία της θεραπείας. Ο έλεγχος της κίνησης γίνεται από σημεία κλειδιά, που χρησιμοποιούνται για να επηρεάσουν την κίνηση και να ομαλοποιήσουν τον τόνο στο υπόλοιπο μέρος του σώματος.

Στόχοι της αξιολόγησης στην N.D.T. είναι:  

• Ο προσδιορισμός της ύπαρξης και της κατανομής του διαταραγμένου μυϊκού τόνου και των παθολογικών προτύπων στάσης και κίνησης
• Η αναγνώριση των διαταραχών της φυσιολογικής κινητικής απόκρισης, των αυτόματων αντιδράσεων και των προτύπων εκούσιας κίνησης που αφορούν στον κορμό και τα άκρα.

Οι στόχοι παρέμβασης της N.D.T., καθορίζονται από την ατομική αξιολόγηση και ανάγκες του κάθε παιδιού. Μέσω της N.D.T., ο θεραπευτής:  

• Παρέχει φυσιολογικές αισθητικοκινητικές εμπειρίες
• Αναχαιτίζει τον παθολογικό μυϊκό τόνο, την παθολογική στασική αντανακλαστική δραστηριότητα, διευκολύνει τις φυσιολογικές στάσεις και κινήσεις, για την διατήρηση και διασφάλιση του φυσιολογικού μυϊκού τόνου, που αποκτήθηκε από την αναχαίτιση
• Αναπτύσσει και βελτιώνει τα φυσιολογικά κινητικά πρότυπα 
• Προάγει την ανάπτυξη και βελτίωση ισορροπιστικών και προστατευτικών αντιδράσεων.